Nadruk godła Polski DYREKTOR BIURA STUDIÓW l ANALIZ SĄDU NAJWYŻSZEGO BSA III – 055 -46/15

Warszawa, dnia 2 marca 2015 r. Pan Zbigniew Grabowski e-mail: …

 

Odpowiadając z upoważnienia Pani prof. dr hab. Małgorzaty Gersdorf — Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego na przesłane przez Pana 16 lutego br. drogą elektroniczną pod różne adresy, w tym Sekretariatu Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, pismo wyrażające oczekiwanie, by kandydaci na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej byli zobowiązani przedstawiać stosowne zaświadczenie lekarskie potwierdzające ich zdolność do sprawowania tego urzędu w wypadku zwycięstwa w wyborach, uprzejmie informuje, że odpowiednia decyzja w tej mierze wymagałaby wprowadzenia zmian w przepisach prawa wyborczego, nie wykluczając również uprzednich zmian bezpośrednio w samej Konstytucji.

Zważywszy na ograniczenia wynikające z art. 91 Konstytucji ewentualne przyjęcie takich zmian nie może nastąpić w formie rozporządzenia.

Moje dodanie. Art. 91. Konstytucji.

1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.
2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

Rzecz jest pozostawiona zatem uznaniu podmiotów posiadających inicjatywę ustawodawczą, a także dysponujących uprawnieniami o charakterze stanowczym w procesie legislacyjnym. Osoba sprawująca urząd Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego do takich podmiotów nie należy.

Niezależnie od powyższego wypada odnotować, że w art. 62 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji RP gwarantuje się, że prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, przysługuje wszystkim obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej, którzy najpóźniej w dniu głosowania mają osiemnaście lub więcej, lat jednakże z wyłączeniem tych, którzy prawomocnym orzeczeniem sądu są ubezwłasnowolnieni lub pozbawieni praw

Moje dodanie. Art. 62. Konstytucji.

1. Obywatel polski ma prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat.

2. Prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania nie przysługuje osobom, które prawomocnym orzeczeniem sądowym są ubezwłasnowolnione lub pozbawione praw publicznych albo wyborczych.

Druga strona.

publicznych albo wyborczych (prawo wybierania lub tzw. czynne prawo wyborcze). Natomiast w art. 127 ust. 3 zdanie 1 wskazuje się, że „Na Prezydenta Rzeczypospolitej może być wybrany obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu.”

Moje dodanie. Art. 127. Konstytucji.

1. Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany przez Naród w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym.

2. Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany na pięcioletnią kadencję i może być ponownie wybrany tylko raz.

3. Na Prezydenta Rzeczypospolitej może być wybrany obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu. Kandydata zgłasza co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu.

4. Na Prezydenta Rzeczypospolitej wybrany zostaje kandydat, który otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie.

5. W ponownym głosowaniu wyboru dokonuje się spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali kolejno największą liczbę głosów. Jeżeli którykolwiek z tych dwóch kandydatów wycofa zgodę na kandydowanie, utraci prawo wyborcze lub umrze, w jego miejsce do wyborów w ponownym głosowaniu dopuszcza się kandydata, który otrzymał kolejno największą liczbę głosów w pierwszym głosowaniu. W takim przypadku datę ponownego głosowania odracza się o dalszych 14 dni.

6. Na Prezydenta Rzeczypospolitej wybrany zostaje kandydat, który w ponownym głosowaniu otrzymał więcej głosów.

7. Zasady i tryb zgłaszania kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej określa ustawa.

Łączna interpretacja tych unormowań (znajdująca swe potwierdzenie w odpowiednich przepisach Kodeksu wyborczego) prowadzi do ustalenia, że spośród obywateli polskich, którzy w dniu wyborów na urząd Prezydenta RP będą mieli 35 lat lub więcej, nie mogą kandydować ci, którzy prawomocnym orzeczeniem sądu zostali ubezwłasnowolnieni albo pozbawieni praw publicznych, albo praw wyborczych.

Z odpowiednich unormowań prawnych wynika, że sądy wydające orzeczenia tego rodzaju zobowiązane są powiadamiać o ich treści także różne organy państwa, w tym właściwe w sprawach wyborczych, aby one, w ramach przysługujących im kompetencji, wykluczyły możliwość, by wyborach, w szczególności na urząd Prezydenta RP, kandydowały osoby prawomocnie ubezwłasnowolnione, pozbawione praw publicznych lub praw wyborczych.

Powyższa konstrukcja sprawia, że w obecnym stanie prawnym nie można żądać od osób gotowych kandydować na urząd Prezydenta RP, by poddawały się takim badaniom, w jakich zobowiązani są uczestniczyć kandydaci na sędziów, a także by przedstawiały zaświadczenia tego rodzaju, jakie władni są sporządzać lekarze medycyny pracy na podstawie badań przeprowadzonych przez siebie i przez innych specjalistów.

Rygorystyczna interpretacja Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mogłaby prowadzić też do ustalenia, że ewentualne stawianie osobom kandydującym na urząd Prezydenta RP szerszych wymagań formalnych niż określone wprost w Konstytucji powinno być poprzedzone odpowiednią zmianą jej unormowań.

Przyjmując, że użycie przez Pana potocznego stwierdzenia «osoba mająca „żółte papiery”» może być właściwe dla określenia osoby ubezwłasnowolnionej w odpowiednim postępowaniu sądowym w następstwie ustalenia, że jest niezdolna do kierowania swoim postępowaniem z powodu (wskutek) choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii (por. art. 13 § 1 k.c.), czyni

Moje dodanie. Art. 13. Kodeksu cywilnego.

§ 1. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.

§ 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.

Trzecia strona.

usprawiedliwioną konkluzję, że w polskim systemie prawnym występują rozwiązania normatywne, które istotnie ograniczają ryzyko kandydowania na urząd Prezydenta RP osób niezdolnych w przedstawionym bezpośrednio powyżej znaczeniu.

Kończąc, informuję, że niniejsza odpowiedź po podpisaniu i zeskanowaniu jest przesyłana Panu wyłącznie na podany na wstępie adres poczty elektronicznej.

DYREKTOR BIURA STUDIÓW l ANALIZ Sądu Najwyższego podpis nieczytelny dr hab. Krzysztof Ślebzak

* * * * * * * * * *

Niech każdy sam sobie odpowie na trzy pytania.

Czy „żółte papiery” przynależą się tylko ubezwłasnowolnionym?

Z jakiego powodu ustawodawca nie stawia żadnych wymogów zdrowotnych kandydatom do władz w Polsce?

Dlaczego różne cudaki mogą ubiegać się o stolec prezydenta (jak kto woli) III RP lub PRL Bis?