Artur Grottger w stroju powstańca.

Artur Grottger (*11-11-1837 †13-12-1867) był artystą płodnym i mimo przedwczesnej śmierci zostawił po sobie duży dorobek artystyczny. Na retrospektywnej wystawie jego twórczości w 1988, która odbyła się z okazji 150. rocznicy urodzin w Muzeum Narodowym w Krakowie, zgromadzono blisko 500 prac. Uprawiał różne rodzaje malarstwa. Na wystawie zaprezentowano rysunki, ilustracje książkowe, akwarele, szkice, obrazy olejne oraz jedyną wykonaną przez artystę litografię. Autor cyklu „kartonów” o Powstaniu Styczniowym 1963 r.

Artur Grottger był artystą, wobec którego formułowano skrajne opinie. Jego twórczość określano jako romantyczną i jednocześnie akademicką, a jego styl jako nowatorski i zarazem konserwatywny. Uznawany jest powszechnie za przedstawiciela romantyzmu, choć urodził się w 1837, kiedy fala romantyzmu w malarstwie opadała, a zmarł w 1867, gdy jeszcze nie pojawił się neoromantyzm. Jednocześnie można mu więc przy-pisać w polskim malarstwie rolę epigona oraz prekursora. Ze względu na tematykę wielu jego dzieł inspirowanych wydarzeniami z historii Polski uchodzi – obok Jana Matejki, Henryka Siemiradzkiego, Wojciecha Gersona – za jednego ze znaczących przedstawicieli nurtu polskiej narodowej szkoły malarstwa historycznego.

Artur Grottger nie brał udziału w Powstaniu Styczniowym. Zamierzał w nim uczestniczyć i w tym celu w marcu 1863 r. przybył do Lwowa, aby stamtąd przedostać się do Zaboru Rosyjskiego. Przyjaciele jednak mu wyperswadowali. Artysta był słabego zdrowia i jedynym żywicielem rodziny. Wraz z matką i siostrą wrócił do Wiednia. Grottger był bezpośrednio związany z Powstaniem. W 1864 roku młodszy brat Jarosław Grottger za udział w powstaniu został zesłany na Syberię. Samemu artyście wytoczono również proces sądowy w Wiedniu za pomoc jaką świadczył uchodzącym z zaboru rosyjskiego powstańcom. Z powodu szykan policyjnych zmuszony był opuścić Wiedeń w 1865 roku. Zmarł 13-12-1867 na południu Francji. Zwłoki artysty sprowadziła do Lwowa 4 lipca 1868 jego narzeczona i pochowała go na cmentarzu Łyczakowskim w miejscu, które kiedyś podczas wspólnego spaceru Grottger wybrał.

Przykładowe działa Artura Grottgera.

1860. Ucieczka Henryka Walezego z Polski do Francji.

1867. Pojednanie.

1867. Spotkanie Jana III Sobieskiego z cesarzem Leopoldem I pod Schwechat.